امام جعفرصادق(ع)

سخنان گهربار حضرت امام جعفر صادق علیه السلام

تَوَقَّع أمرَ صاحِبِكَ لَيلَكَ و نَهارَكَ
در شب و روزت منتظر فرج مولايت باش
اقبال الأعمال ، ج 1 ، ص 368

اُرجُ اللَّهَ رَجاءً لايُجَرّيكَ عَلى‏ مَعصِيَتِهِ وخَفهُ خَوفاً لايُؤيِسُكَ مِن رَحمَتِهِ
چندان به خداوند اميدوار باش كه [اين اميد] تو را به نافرمانىِ اونكشانَد ، و چندان از او بيم دار كه [اين بيم‏] تو را از رحمت او نوميد نسازد.
تحف العقول، ص 304

كانَ عَليُّ بنُ الحُسَينِ‏ عليه السلام إذا قامَ فِي الصَّلوةِ كَأَنَّهُ ساقُ شَجَرَةٍ لايَتَحرَّكُ مِنهُ شَى‏ءٌ إلّا ما حَرَّكَهُ الرِّيحُ مِنهُ ؛
امام سجّادعليه السلام هرگاه به نماز مى ايستاد چنان تنه درختى بود كه چيزى از آن نمی جنبيد مگر آنچه را كه باد می جنباند .
الكافى ، ج 3 ، ص 300

المُنتَظِرُ لِلثّاني عَشَرَ كَالشّاهِرِ سَيفَهُ بَينَ يَدَي رَسولِ اللَّهِ يَذُبُّ عَنهُ ؛
منتظر ظهور امام دوازدهم مانند كسى است كه در ركاب پيامبر خدا شمشير كشيده است و از ايشان دفاع می كند .
كمال الدّين وتمام النعمه ، ص 647

مَن سَرَّهُ أنْ يَكونَ مِن أصحابِ القائِمِ فَليَنتَظِر وَ لْيَعَمل بِالوَرَعِ ؛
هر كس خوش دارد از ياران امام مهدی عليه السلام باشد ، بايد منتظر باشد و پارسايى پيشه كند .
الغيبة ، نعمانى ، ص 200

غُسلُ يَومِ الجُمُعَةِ طَهُورٌ و كَفّارَةٌ لِما بَينَهُما مِنَ الذُّنوبِ مِنَ الجُمُعَةِ إلَى الجُمُعَةِ ؛
غسل جمعه سبب پاكى، و كفّاره گناهان از جمعه تا جمعه است .
وسائل الشيعه ، ج 3 ، ص 315

لَيسَ مِنّا مَن لَم يُوَقِّر كَبيرَنا و يَرحَم صَغيرَنا ؛
از ما نيست كسى كه به ‏بزرگ‏سالان ما حرمت ننهد و با خردسالان ما مهربان نباشد.
الكافى ، ج 2 ، ص 165

ثَلاثَةُ أشياءَ يَحتَاجُ النّاسُ إلَيها : الأمنُ وَ العَدلُ و الخِصبُ ؛
سه چيز است كه مردم به آنها نيازدارند : امنيّت ، عدالت و رفاه .
تحف العقول ، ص 320

قَلبُ شَهرِ رَمَضانَ لَيلَةُ القَدرِ ؛
قلب ماه رمضان ، شب قدر است .
بحار الأنوار ، ج 55 ، ص 376

عَلَيكَ بِالأْحداثِ فَإنَّهُم أسرَعُ إلى‏ كُلِّ خَيرٍ ؛
نوجوانان را در ياب ، كه اين گروه در پذيرش هر خوبى ، بيشتر شتاب می كنند .
الكافى ، ج 8 ، ص 93

إنَّ اللَّهَ يُحِبُّ أن يُسألَ ويُطلَبَ ما عِندَهُ؛
خداوند ، خوش دارد كه از او خواهش شود و از آنچه نزد اوست ، درخواست گردد.
الكافى، ج 2، ص 475

ثَلاثَةٌ تُورِثُ المَحَبَّةَ : الدّينُ وَالتَّواضُعُ وَالبَذلُ؛
سه چيز است كه محبّت می آورد : دين ، فروتنى و بخشش.
تحف العقول، ص 316

لَو أدرَكتُهُ لَخَدَمتُهُ أيّامَ حَياتي ؛
اگر او [امام زمان‏ عليه السلام‏] را در يابم ، تمام عمر به او خدمت می ‏كنم .
الغيبه ، نعمانى ، ص 245

ثَلاثَةٌ تُزري بِالمَرءِ : الحَسَدُ والنَّميمَةُ والطَّيشُ؛
سه چيز است كه مرد را زبون می سازد : رشك ، سخن ‏چينى و سبُك ‏سرى.
بحارالأنوار ، ج 75، ص 229

مَن لَم يَجعَلِ اللَّهُ لَهُ مِن نَفسِهِ واعِظاً فَإنَّ مَواعِظَ النّاسِ لَن تُغنِيَ عَنهُ شيئاً؛
هر كه خداوند او را پندآموز خويش نساخته ، هرگز پندهاى مردم ، او را سودى نمی دهد.

صِل رَحِمَكَ وَلَو بِشَربَةٍ مِنَ الماءِ وأفضَلُ ما تُوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ كَفُّ الأذى‏؛
پيوند خويشى نگه‏دار [و صله‏ رحم به ‏جاى آر] ، گرچه با جرعه ‏اى آب باشد . بهترين وسيله‏ اى كه با آن صله ‏رحم به جاى آورده می شود ، خوددارى از آزار رساندن به خويشاوندان است.
الكافى ، ج 2، ص 151

مَن عَيَّرَ مُؤمِناً بِذَنبٍ لَم يَمُت حَتّى‏ يَرتَكِبَهُ ؛
هر كس مؤمنى را بر انجام دادن گناهى سرزنش كند ، نمی ميرد تا آن‏كه خود آن گناه را مرتكب شود .
الكافى ، ج 2 ، ص 356

إعرِفُوا مَنازِلَ النّاسِ عَلى‏ قَدرِ رِوايَتِهِم عَنّا ؛
منزلت مردم را به اندازه نقل حديث‏شان از ما بشناسيد .
الكافى ، ج 1 ، ص 50

أروَحُ الرُّوحِ اليَأسُ عَنِ النّاسِ ؛
خوش‏ترين آسايش ، نوميدى از مردم است .
مشكاة الأنوار ، ص 324

لَولا أنَّ اللَّهَ خَلَقَ أميرَ المُؤمِنينَ لِفاطِمَةَ ما كانَ لَها كُفوٌ عَلَى ظَهرِ الأرضِ ؛
اگر خداوند اميرمؤمنان را براى فاطمه نمی آفريد ، در زمين همتايى براى او نبود .
الكافى ، ج 1 ، ص 461

الكِيمياءُ الأكبَرُ الزِّراعَةُ ؛
بزرگ‏ترين كيميا ، كشاورزى است .
الكافى ، ج 5 ، ص 261

مَن يَثِقَ بِاللَّهِ يَكفِهِ ما أهَمَّهُ مِن أمرِ دُنياهُ و آخِرَتِهِ ؛
هر كه به خدا اعتماد كند ، خداوند كارهاى دنيا و آخرتش را ، كه او را بى قرار كرده‏ اند، كفايت می كند.
تحف العقول ، ص 304

قالَ لي أبي : يا جَعفَرُ أوقِفْ لِي مِن مالي كَذا و كَذا ، النَّوادِبُ تَندُبُني عَشرَ سِنينَ بِمِنى‏ أيّامَ مِنى‏ ؛
پدرم به من فرمود : اى جعفر! فلان مقدار از دارايی ام را برايم وقف كن تا گريه ‏كنندگان در مِنا و در ايّام مِنا ده سال بر من بگريند .
بحار الأنوار ، ج 46 ، ص 220

ضَمِنتُ لِمَنِ اقتَصَدَ أن لايَفتَقِرَ ؛
من ضمانت می كنم كه هر كه ميانه روى پيشه كند ، فقير نشود .
الخصال ، ص 9

يُنادِي مُنادٍ يَومَ القيامَةِ أينَ زَينُ العابِدينَ؟ فَكَأنّي أنظُرُ إلى‏ عَلِيِّ بنِ الحُسَينِ ‏عليه السلام يَخطُرُ بَينَ الصُّفُوفِ ؛
روز قيامت منادى ندا می دهد : «زيور عبادت كنندگان كجاست؟» گويا على بن‏ حسين ‏عليه السلام را می ‏بينم كه ميان صف‏ها با ابّهت گام بر می ‏داد .
ميزان الحكمه ، ح 1131

مَن أنصَفَ النّاسَ مِن نَفسِهِ رُضِيَ بِهِ حَكَماً لِغَيرِهِ؛
هر كه داد مردم را از خود بدهد ، مردم راضى باشند كه اوداور ديگران شود.
الكافى، ج 2، ص 146

اَلاُنسُ في ثَلاثٍ : فِي الزَّوجَةِ المُوافِقَةِ وَالوَلَدِ البارِّ وَالصِّديقِ المُصافي؛
انس (وآرامش) در سه چيز است : در زن سازگار ، فرزند خوش‏رفتار و دوست باصفاى وفادار.
تحف العقول، ص 318

قِف عِندَ كُلِّ أمرٍ حَتّى‏ تَعرِفَ مَدخَلَهُ مِن مَخرَجِهِ قَبلَ أن تَقَعَ فيهِ فَتَندَمَ؛
در برابر هر كارى درنگ كن تا [راهِ‏] درون شدن و برون آمدن از آن را ، پيش از آن كه در آن وا مانى و پشيمان شوى ، نيك بشناسى.
تحف‏العقول، ص 304

إتَّقِ اللَّهَ بَعضَ التُّقى‏ وإن قَلَّ ودَع بَينَكَ و بَينَهُ سِتراً وإن رَقَّ؛
از خداوند ، به نوعى ، هر چند اندك باشد ، پروا كن و ميان خود و او پرده ‏اى ، هر چند نازك ، بياويز.
تحف العقول، ص 361

اَلعالِمُ بِزَمانِهِ لاتَهجُمُ عَلَيهِ اللَّوابِسُ ؛
اشتباهات بر آن كس كه به زمانه خود داناست ، هجوم نمی آورد.
الكافى، ج 1، ص 26

وعِفُّوا عَن نِساءِ النّاسِ تَعِفَّ نِساؤكُم؛
و از زنان مردم ، دامن پاك داريد تا زنانتان پاكْ دامن باشند.
الكافى، ج 5، ص 554

اِزرَعُوا و اغرِسُوا وَاللَّهِ ما عَمِلَ النّاسُ عَمَلاً اَجَلَّ و لاأطيَبَ مِنهُ ؛
كشت كنيد و درخت بنشانيد ؛ به خدا قسم آدميان كارى برتر و پاك‏تر از اين نكرده ‏اند
بحار الأنوار ، ج 103 ، ص 68

فِى السِّواكِ اثْنَتا عَشْرَةَ خَصْلَةً: هُوَ مِنَ السُّنَّةِ، وَمَطْهَرَةٌ لِلْفَمِ، وَمَجْلاةٌ لِلْبَصَرِ، وَيُرْضِى الرَّحْمنَ، يُـبَيِّضُ الأَْسْنانَ، يَذْهَبُ بِالْحَفَرِ، وَيَشُدُّ اللَثَّةَ، وَيُشَهِّى الطَّعامَ، وَيَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ، وَيَزيدُ فِى الْحِفْظِ، وَيُضاعِفُ الْحَسَناتِ، وَتَفْرَحُ بِهِ الْمَلائِكَةُ

در مسواك زدن دوازده فايده وجود دارد: 1. از سنت پيامبر صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله است، 2. دهان را پاكيزه می ‏كند، 3. نور چشم را زياد می ‏كند، 4. باعث خشنودى خداوند است، 5 . دندان‏ها را سفيد می ‏كند، 6 . جِرم آنها را از بين می ‏برد، 7 . لثه را محكم می كند، 8 . اشتها آور است، 9 . بلغم را می ‏برد، 10. حافظه را زياد می ‏كند، 11. حسنات را چند برابر می ‏كند، 12. فرشتگان از آن شاد می گردند

اِيّاكَ وَ السِّواكَ فِى الْحَمّامِ فَاِنَّهُ يورِثُ وَباءَ اْلاَسْنانِ

در حمام مسواك نزنيد؛ زيرا كه دندان‏ها را فاسد می ‏كند.

نِعْمَ اللُّقْمَةُ الجُبْنُ، تُعْذِبُ الْفَمَ وَ تُطَيِّبُ النَّـكْهَةَ

خوب لقمه ‏اى است پنير؛ آب دهان را گوارا و بوى آن را خوش می ‏نمايد.

ما أَدَرْتَ عَلَيْهِ لِسانَكَ فَأَخْرَجْتَهُ فَابْلَعْهُ وَما أَخْرَجْتَهُ بِالْخَلالِ فَارْمِ بِهِ

بعد از غذا زبان را دور دهان بگردان، هرچه با زبان درآمد فرو ببر، و آنچه را با خلال بيرون آوردى از دهان بيرون افكن.

مَنْ اَصابَهُ ضَعْفٌ فى قَلْبِهِ اَو بَدَنِهِ فَلْيَأكُلْ لَحْمَ الضَّأنِ بِاللَّبَنِ فَاِنَّهُ يُخْرِجُ مِنْ اَوصالِهِ كُلَّ داءٍ وَ غائِلَةٍ وَ يُقَّوى جِسْمَهُ وَ يَشُدُّ لِثَـتَهُ

هر كس به ضعفى در قلب يا بدن خويش گرفتار شد، بايد گوشت گوسفند با شير بخورد، چرا كه اين خوراك، هر درد و بلايى را از اندام وى بيرون می ‏بَرَد و تن او را تقويت و لثه‏ اش را محكم می ‏كند

ثَلاثٌ يُذْهِبْنَ النِّسْيانَ وَ يُحْدِثْنَ الذُّكْرَ: قِراءَةُ الْقُرآنِ، وَ السِّواكُ وَ الصِّيامُ

سه چيز، فراموشى را از بين می ‏برد و حافظه را زياد می ‏كند: خواندن قرآن، مسواك زدن و روزه گرفتن.

كُلُوا الْبَصَلَ؛فَاِنَّ فيهِ ثَلاثَ خِصالٍ: يُطَيِّبُ النَّـكْهَةَ وَ يَشُّدُّ اللِّثَةَ وَ يَزيدُ فِى الْماءِ وَ الْجِماع

پياز بخوريد؛ چرا كه سه ويژگى دارد: دهان را خوشبو، لثه را محكم و توان جنسى را زياد می کند

اَلْخِلالُ بَعْدَ الطَّعامِ، يَشُدُّ اللِّثاتِ وَ يَجْلِبُ الرِّزْقَ وَ يُطَيِّبُ النَّـكْهَةَ

خلال كردن بعد از غذا، لثه‏ ها را محكم، روزى را زياد و دهان را خوشبو می ‏كند.

اَلحَوْكَ بَقْلَةُ الأَنْبياءِ. أَما إِنَّ فيهِ ثَمانُ خِصالٍ:... وَ يُطَيِّبُ النَّـكْهَةَ ...

ريحان سبزى انبياست و در آن هشت خاصيت است: ... از جمله اين‏كه دهان را خوشبو می ‏سازد.

خَلُّ الْخَمْرِ يَشُدُّ اللِّثَةَ وَ يَقْتُلُ دَوابَّ الْبَطْنِ وَ يَشُدُّ الْعَقْلل

سركه لثه را تقويت می ‏كند، كِرم معده را از بين می ‏برد و عقل را نيرو می‏ بخشد

اَلحِنّاءُ يَذْهَبُ بِالسَّهَكِ وَ يَزيدُ فى ماءِ الْوَجْهِ وَ يُطَيِّبُ النَّكْهَةَ وَ يُحَسِّنُ الْوَلَدَ

حنا، بوى بد عرق را از بين می برد و چهره را شاداب، دهان را خوشبو و فرزند را زيبا می ‏كند.

عَلَيْكُمْ بِالسِّواكِ فَاِنَّهُ يُذْهِبُ وَسْوَسَةَ الصَّدرِ

شما را سفارش می كنم به مسواك زدن؛ چرا كه وسوسه دل را از بين می ‏برد.

نِعْمَ الطَّعامُ الزَّيْتُ يُطَيِّبُ النَّكْهَةَ وَيَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ وَيُصْفِى اللَّوْنَ وَيَشُدُّ الْعَصَبَ وَيَذْهَب

بِالْوَصَبِ وَيُطْفِئُ الْغَضَبَ

زيتون غذاى خوبى است، دهان را خوشبو می ‏كند، بلغم را از بين می ‏برد، رنگ پوست را صفا می بخشد، اعصاب را محكم می ‏كند، مرض را می ‏برد و خشم را خاموش می كند

اِذا قُمْتَ بِاللَّيْلِ فَاسْتكِ فَاِنَّ الْمَلَكَ يَاْتيكَ فَيَضَعُ فاهُ عَلى فيكَ فَلَيْسَ مِنْ حَرْفٍ تَتْلوهُ

وَ تَنْطِقُ بِهِ اِلاّ صَعِدَ بِهِ اِلَى السَّماءِ فَلْيَكُنْ فوكَ طَيِّبَ الرِّيحِ

شبانگاه كه براى نماز برخاستى، مسواك بزن چرا كه فرشته ‏اى نزد تو می ‏آيد و دهانش را بر دهانت می ‏گذارد و آنگاه هيچ حرفى از قرآن و نماز و دعا نمی ‏خوانى مگر آن‏كه آن را به آسمان بالا می برد، پس بايد كه دهانت خوشبو باشد.

لَوْ يَعْلَمُ النّاسُ ما فِى التُّفّاحِ، ماداوَوْا مَرضاهُمْ إِلاّ بِهِ، أَلا وَإِنَّهُ أَسْرَعُ شَىْ‏ءٍ مَنْفَعَةً

لِلْفُؤادِخاصَّةً وَإِنَّهُ نَضوحَةٌ؛

اگر مردم می ‏دانستند چه خواصى در سيب وجود دارد، بيماران خود را تنها با آن درمان می ‏كردند. بدانيد كه سيب از هر چيزى سريع‏تر به قلب فايده می ‏بخشد و خوشبو كننده است.

سُئِلَ اَبو عَبْدِ اللّه‏ِ عليه‏ السلام عَنِ الْكُرّاثِ، فَقالَ: كُلْهُ، فَاِنَّ فيهِ اَرْبَعَ خِصالٍ:

يَطَيِّبُ النَّـكْهَةَ و... ؛

از امام صادق عليه‏ السلام درباره تره پرسيدند. ام